İlim Seyyahı Musa Carullah Hoca*

Musa hocadan Sibeveyh’in Gramer’ini ve İslam Felsefesine Giriş’i tederrüs ettim. Kitapların hiçbiri onun elinde nüshasıyla mevcut değildi. Oysa hocanın hafıza kütüphanesinde yüzlerce klasik vardı.

TOSHIHIKO Izutsu

Çeviri: Dr. Naoki Kayyım Yamamoto (Marmara Üni. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü). Nadide Doğru, Ankara Üni İlahiyat Fak. Yüksek Lisans Öğrencisi.

Hakiki bir mürşid, nadir olarak bulunur. İlim öğrenmek isteyen genç bir adam karşılıksız saygı duyabileceği bir mürşid bulursa, ilim yolundaki ilk duvarı çoktan aşmış demektir. Böyle bir şans hayatta nadir yakalanır fakat bana ansızın, henüz üniversiteden yeni mezun olmuşken geldi. Adı Musa Carullah’tı, dünyayı dolaşmış bir Tatar âlimiydi. Dünyanın olası bir savaş ihtimaliyle paniğe kapılmaya başladığı o dönemde, hiçbir zorluk yaşanmamış gibi Japonya’ya geldi.

O zamanlar bana, oğlum diye hitap eden ve benimle ilgilenen Abdurreşit İbrahim bir gün bana şöyle dedi:

“Dünyanın en büyük bilgini Japonya’ya geldi. Henüz çok genç ama bilgisi muazzam.”

Yaklaşık yüz yaşında olan İbrahim Hoca’ya göre altmış yaşındaki Musa Hoca hâlâ ‘genç’ bir âlimdi.

O gün, bir İslam bayramıydı. Gökyüzü bulutsuzdu, kuzey rüzgârı kuvvetli esiyordu ve parlak bir şekilde aydınlatılmış cami, Yoyogi’nin karanlığında gösterişli bir parıltıyla göze çarpıyordu.

Sanki rüya görüyordum.

İbrahim Hoca, Musa Hoca’ya dedi ki: “Bu, benim oğlum. Ona bildiğiniz her şeyi öğretin.”

Musa, şefkatli gözlerle bana baktı.

Japon kültüründe bir seyahat âdeti vardır.

Ama bu şair geleneğidir. İslam dünyasında ise seyahat etmek, âlimlerin geleneğidir. “İlmi arayın, ilmin tek parçasını dahi kazanmak için dünyanın öbür ucuna gidin.” Âlim, Peygamber Muhammed’in (s.a.v) sözlerini hayata geçiren kişidir.

Musa hocadan Sibeveyh’in Gramer’ini ve İslam Felsefesine Giriş’i tederrüs ettim. Kitapların hiçbiri onun elinde nüshasıyla mevcut değildi. Oysa hocanın hafıza kütüphanesinde yüzlerce klasik vardı.

Musa Hoca ile bu karşılaşma benim akademik yolumu çizdi.

*Bu metin Izutsu Toshihiko’nun “Okuma ve Yazma: Izutsu Toshihiko” (Keio Üniversitesi Yayınları, 2009, 513-513.) makaleleri koleksiyonundan alınarak Japonca’dan tercüme edilmiştir.

Kaynak: 3 Temmuz 2022 - https://insicam.net/2022/07/03/ilim-seyyahi-musa-carullah-hoca/